کلسیم کافی است، حتی در گرما
مقدمه
افزایش کمی و کیفی میوه ها و ویژگی های تغذیه ای آنها، نقش مهمی در بازارپسندی و درآمد باغداران دارد. کلسیم از جمله عنصرهایی است که می تواند نقش موثری در بهبود کیفیت میوه های تولیدی داشته باشد. کلسیم یک ماده مغذی ضروری کم مصرف است که نقش موثری در رشد گیاه دارد به همین دلیل کمبود کلسیم در گیاهان از اهمیت بالایی برخوردار است. در برنامه هایی که برای حاصلخیزی خاک به منظور تولید بسیاری از محصولات با عملکرد بالا و با کیفیت بالا توسعه داده می شود, کود کلسیم به عنوان یک تغذیه خوب مورد تایید کشاورزان است.کمبود کلسیم نوعی اختلال در رشد گیاه است که می تواند ناشی از سطح ناکافی کلسیم موجود در محیط رشد باشد ، اما در بیشتر مواقع ناشی از تعرق کم در سرتاسر گیاه یا بخش زیادی از بافت آسیب دیده است.
نقش کلسیم در گیاهان:
کلسیم وظایف بسیار مهمی در گیاه دارد از جمله آن که وجود کلسیم برای نگهداری و حفظ دیواره سلولی و ساختار غشا ضروری است و در بسیاری از فرآیندهای طبیعی رشد و نمو از جمله تقسیم سلولی، رشد طولی سلول، پاسخ به تنش های زیستی و غیرزیستی و پاسخ به سیگنال های هورمونی و تمایز و نمو گیاه، به عنوان پیام آور ثانویه عمل می کند (White and Broadley , 2003; Ruiz et., al, 2003 ). گزارش شده است که یون کلسیم از طریق کاهش تولید گونه های اکسیژن فعال، باعث محافظت زیر واحدهای مراکز واکنش فتوسیستم دو می شود (Yang et al., 2015). غلظت بالای کلسیم در ناحیه ریشه سبب بهبود پایداری غشا سلولی و کارکرد بهتر سلول می شود و در نتیجه گیاه را قادر می سازد تا با تنش گرمایی مقابله نماید( Tawfik et al, 1996).
چگونگی انتقال کلسیم در بافت های گیاهی
انتقال کلسیم توسط آوندهای چوبی صورت می گیرد و حرکت شیره خام نیز در آوند های چوبی کاملا به تبخیر و تعرق گیاه وابسته است. ریشه ها کلسیم را از محلول خاک جذب نموده و به اندام های هوایی منتقل می کنند. به علاوه این انتقال از طریق سیمپلاست و همچنین فضای بین سلولی (آپوپلاست) نیز رخ می دهد ( White, 2001). اما در هرحالت انتقال کلسیم از ریشه بستگی به غلظت این یون (Ca2+) در سیتوپلاست دارد. (شکل ۱)
چرا کمبود کلسیم حادث می شود؟
عنصر کلسیم در مراحل توسعه بافت های گیاهی گاهی خارج از دسترس می گردد. به طور مثال در برگ های جوان در حال توسعه موجب بروز لب سوختگی در سبزیجات برگی یا سوختگی مغز در کاهو، کلم و کرفس و یا حتی پوسیدگی گلگاه در هندوانه و فلفل، گوجه فرنگی، لکه تلخی در سیب میگردد؛(شکل۲) زیرا این نوع بافت ها غالبا توسط آوندهای آبکش تغذیه می شوند و این در حالی است که حرکت کلسیم از بافت های پیرتر توسط آوند آبکش نیز امکان پذیر نمی باشد و بافت های در حال توسعه میبایست تنها به تامین کلسیم از طریق آوندهای چوبی تکیه کنند و تامین کلسیم از این طریق نیز کاملا به تبخیر و تعرق وابسته است.
شکل 2
از آنجا که در برگ های جوان و بافت های فشرده و میوه ها نیز تعریق بسیار کم است به همین دلیل بروز عارضه های کمبود در این قبیل بافت ها بسیار شایع است.
انواع دیگر عارضه های ناشی از کمبود کلسیم مانند ترک خوردگی در گوجه فرنگی، گیلاس و سیب ناشی از شوک هیپو-اسموتیک بر اثر کمبود کلسیم است. این شوک در اثر رطوبت بالا و یا بارندگی اتفاق می افتد که موجب ضعیف شدن دیواره سلولی و ترکیدن سلول ها می گردد.
کمک به انتقال کلسیم در بافت های در حال رشد
کمپانی امکس برای حل مشکل انتقال کلسیم در هوای گرم و خشک و بافت های در حال رشد که به میزان قابل توجهی کلسیم برای تشکیل دیواره سلولی و رشد و نمو خود نیاز دارد با به کار گیری تکنولوژی eba یک ماده افزودنی در کود کلسیم جدید خود استفاده نموده است.
در محصول Calmax Ultra ماده ای به نام Axm وجود دارد که نوعی حامل یون Ca2+ است، این ماده افزودنی موجب حرکت یون سیمکل در بافت های جوان و حتی در شرایط گرم و خشک میشود در نتیجه میزان مصرف کودهای کلسیم کاهش یافته و احتمال بروز خسارات ناشی از کمبود نیز به حداقل می رسد.
کشاورزی دارویی حسینی همراه همیشگی کشاورز ایرانی
منابع
ShearCB.1975. Calcium‐related disorders of fruits and vegetables. HortScience 10: 361–365.
Tawfik, A.A., Kleinhenz, M.D., Plata, J.P., 1996. Application of calcium and nitrogen for mitigating heat stress effects on potatoes. American Journal of Potato Research. 73, 261- .273
WhitePJ.2001. The pathways of calcium movement to the xylem. Journal of Experimental Botany 52: 891–899.
White, P.J., Broadley, M.R., 2003. Calcium in plants. Annals of Botany. 92, 487-511.
