مقدمه:مصرف بيشتر نهاده ها به ویژه کودهای شيميایی، یکی از مؤلفه های اساسی افزایش عملکرد محصولات کشاورزی است اما افزایش مصرف این کودها در دهه های اخير، مشکلات جدی زیست محيطی در پی داشته است. از جمله راهکارهای اساسی فائق آمدن بر این مشکلات، استفاده از کودهای زیستی و آلی است، به طوری که امروزه استفاده از انواع کودهای زیستی و آلی برای حفظ توازن حاصلخيزی خاك از اهميت ویژه ای برخوردار است. فرم تجاری محرك های زیستی ترکيبات مهمی همچون عصاره جلبکهای دریایی، هورمونهای گياهی، مواد هيوميکی، اسيدهای آمينه و غيره را شامل میشوند که دامنه مصرف این ترکيبات عمدتاً در صنعت کشاورزی، دامپروری و شیلات رو به افزایش است.(1) عوامل غيرزنده همچون کمبود عناصر ریزمغذی باعث بروز اختلالاتی در ساخت و ساز قند، پروتئين و مواد آلی در گياهان می شوند که
این امر باعث کاهش سرعت رشد و نمو در درختان و در نهایت باعث کاهش توليد محصول و ضعف شدید درختان می شود. درختانی که بدین ترتيب ضعيف میشوند در برابر حمله آفات و بيماری ها قادر به مقاومت نبوده و به راحتی بيمار می شوند. چنانچه درختان ميوه در مراحل حساس رشد مانند مرحله گلدهی یا تشکيل ميوه با کمبود عناصر غذایی مواجه شوند خسارت وارده تشدید می شود (2). در خاكهای ایران به دليل بالا بودن pH ، آهک فراوان و مواد آلی پایين، جذب آهن و روی و دیگر عناصر ریزمغذی توسط گياه معمولاْ کم است و تحت چنين شرایطی کمبود عناصر ریزمغذی مشاهده می شود.(3)

هبود جذب عناصر ریز مغذی: عصاره های جلبک دریایی می توانند جذب و استفاده از ریزمغذی ها را افزایش دهند. این اثرات ممکن است از طریق کلاته سازی مواد مغذی و تحریک مکانیزم های حمل و نقل ریشه و برگ ها به وجود آید. مطالعات نشان داده اند که استفاده از عصاره های جلبک می تواند موجب افزایش جذب نیتروژن، فسفر و پتاسیم در گیاهان شود. این یافته ها در تحقیقات مختلف تایید شده اند که عصاره های
جلبک در بهبود جذب مواد مغذی مؤثر هستند (4) (5).

افزایش فعالیت متابولیکی گیاه: هورمون ها و ترکیبات بیواکتیو موجود در عصاره های جلبک فعالیت های متابولیکی گیاه را تحریک می کنند. این ترکیبات باعث بالا رفتن کارایی فتوسنتز و بهبود محتوای کلروفیل در گیاهان می شوند که منجر به رشد بهتر و افزایش بازدهی محصولات می شود. تحقیقات مختلف نشان داده اند که عصاره های جلبک باعث بهبود عملکرد فتوسنتزی و بهبود رشد گیاهان تحت شرایط تنش می شوند(4) (5)

مقاومت به تنش ها: عصار ههای جلبک با فعال کردن مسیرهای واکنش به استرس و افزایش فعالیت آنت یاکسیدانی، گیاهان را در برابر تن شهای محیطی مانند شوری و دمای بالا مقاو متر م یکنند. این یافت هها نشان م یدهند که عصار ههای جلبک ب هویژه در شرایط غیرمساعد محیطی میتوانند به گیاهان کمک کنند تا بهتر از پس تن شها برآیند.(4)

هم افزایی با عناصر ریز مغذی: استفاده از عصاره های جلبک به همراه عناصر ریزمغذی می تواند باعث نفوذ بهتر و جذب بیشتر این عناصر در گیاه شود. این هم افزایی کمک می کند تا عناصری مانند روی و آهن به
مسیرهای متابولیکی دسترسی پیدا کنند که برای عملکرد آنزیمی و تنظیم رشد ضروری هستند. این تأثیرات در تحقیقات مختلف تایید شده اند که نشان می دهند عصاره های جلبک می توانند در کنار ریزمغذی ها باعث جذب بهینه و کارایی بیشتر در گیاهان شوند.(4) (5)

stemax راهکار نوین:

امروزه بنابر نیاز کشاورزی و با توجه به شواهد علمی ترکیب مواد آلی و ریزمغذی ها می تواند تاثیر چشمگیری در میزان و کیفیت محصول داشته باشد. کمپانی امکس انگلستان با ارايه محصول جدید خود با نام Stemax در این مسیر گام نهاده و ترکیبی نوین با اثرات قابل توجه در عملکرد گیاه عرضه نموده است. استیمکس با محتوای آلی خود که ترکیبی از عصاره جلبک دریایی و مواد هیومیکی است علاوه بر بهبود رشد و فتوسنتز، حاوی برخی از ریزمغذی های اصلی ) Zn, Mn, Fe ( ضروری در فرآیندهای متابولیکی گیاه نیز می باشد.

کشاورزی دارویی حسینی همراه همیشگی کشاورز ایرانی

Resources:
1. Araujo, W.L., Tohge, T.,Ishizaki, K., Leaver, C.J., and Fernie, A.R. 2011. Protein degradation: an alternative respiratory substrate for stressed plants. Trends in Plant Science 498-489 :16.
2. Jeyhouni, M. 2015. Seaweed: From aquatic grass to organic fertilizer. Shekoofeh Monthly Journal 56-55 :)21(2.(In Farsi)
3. Mirzapour, M.H., and Khoshgoftarmanesh, A.H. 2013. Effect of soil and foliar application of iron and zinc on quantitative and qualitative yield of pomegranate. Journal of Plant Nutrition 66-55 :)1(36.(In Farsi)
4. Ali, O.; Ramsubhag, A.; Jayaraman, J. Biostimulant Properties of Seaweed Extracts in Plants: Implications towards Sustainable Crop Production. Plants 531 ,10 ,2021.
5. Millania Putri Shayen, Zozy Aneloi Noli, Tesri Maideliza. An Overview: Seaweed Extract as Biostimulant. International Journal of Progressive Sciences and Technologies. Vol. 39 No. 2 July 2023, pp.310-304