فسفیت: کود یا قارچکش؟
فسفر یکی از مهمترین عناصر مورد نیاز تمام موجودات زنده است. فسفر در طبیعت، به عنوان عنصری آزاد وجود ندارد، این عنصر معمولا در ترکیب با اکسیژن و هیدروژن یافت می‌شود. فسفر معمولا به دو حالت فسفات و فسفیت وجود دارد. در حالت فسفات، فسفر با چهار اکسیژن ترکیب می‌شوند و در حالت فسفیت، فسفر با سه اکسیژن و گاهی با یک یا دو هیدروژن ترکیب می‌شود. عموما از عبارت فسفیت برای اشاره به نمک‌های فسفوروس اسید (phosphorous acid) با فرمول شیمیایی H3PO3 استفاده می‌شود.
استفاده از فسفیت در کشاورزی باعث ایجاد بحث‌های متنوعی شده‌است. گروهی از دانشمندان از گذشته بر این باور بودند که فسفیت هم قابلیت قارچ‌کشی و هم قابلیت تغذیه‌ای دارند، گروهی دیگر عقیده داشتند که فسفیت در کنار فسفات قابلیت تغذیه‌ای خود را نشان می‌دهد و تعدادی هم اعتقاد داشتند فسفیت در هیچ حالتی قابلیت تغذیه‌ای ندارد، اما پاسخ صحیح چیست؟ فسفیت واقعا چه تاثیری روی گیاهان می‌گذارد؟
در کشاورزی کاربردی استفاده از فسفیت تاثیرات مثبتی روی رشد و کیفیت گیاه گذاشته است اما این تاثیر به دلیل جذب فسفیت به عنوان فسفر تغذیه‌ای نیست. در واقع فسفیت اصلا قادر به فراهم کردن فسفر مورد نیاز گیاه نیست. در این‌جا سوالی که پیش می‌آید این است که پس فسفیت چگونه روی رشد و کیفیت گیاه موثر است؟ فسفیت در واقع به دو شکل به گیاه کمک می‌کند:
1- فسفیت با حرکت پر سرعت خود در آوند چوبی و آوند آبکش تاثیر قارچ‌کشی روی طیف وسیعی از بیماری‌های گیاهی (بیماری های بوته‌میری، مرگ گیاهچه، سفیدک، عوامل فیتوفتورایی، فوزاریومی و ….) دارد.
2- فسفیت ممکن است در طول فصل زراعی توسط میکروارگانیسم‌های موجود در خاک به فسفر تغذیه‌ای گیاه تبدیل شود و به طور غیرمستقیم در تغذیه‌ی گیاه موثر باشد.
باید در نظر داشت با وجود تاثیراتی که نام‌برده شد، استفاده از فسفیت در گیاهانی که مشکل بیماری ندارند توصیه نمی‌شود، چون اگر گیاه کمبود فسفر داشته باشد، با استفاده از فسفیت نمی‌توان آن را تغذیه کرد و تاثیر فسفات در این موارد بسیار بیشتر است، از طرفی دیگر استفاده بی رویه از فسفیت ممکن است باعث ایجاد مسمومیت گیاهی شود و خسارت گیاهی به بار آورد.
به عنوان نتیجه گیری می‌توان گفت استفاده از فسفیت در ترکیباتی مثل فسفیت پتاسیم می‌تواند تاثیرات بسیار چشم‌گیری در مبارزه با بیماری‌های گیاهی و رساندن پتاسیم به گیاه داشته باشد. با استفاده از چنین ترکیباتی، استفاده از قارچ‌کش‌های شیمیایی که تاثیری زیان‌بار روی طبیعت می‌گذارند، کمتر خواهد شد. با توجه به شرایط امروز محیط زیست می‌توان گفت همین دلیل برای استفاده از فسفیت در مقابل عوامل بیماری‌زای گیاهی کافی است.
