تغذیه از طریق برگ یکی از عملیات متداول براي رساندن موادغذایی از طریق محلول پاشی کودهاي قابل حل در آب به تمام شاخ و برگ گیاه می باشد.تغذیه برگی شامل استفاده از کود محلول روي شاخ و برگ گیاهان در قالب یک ترکیب غذایی رقیق شده با آب می باشد. با محلول پاشی، گیاه مواد مغذي را به فرم یونی، از طریق برگ و سایر اندام هاي هوایی جذب می کند. تغذیه گیاهان با مواد غذایی مناسب از جنبه هاي مهم حفظ سلامت و عملکرد گیاه محسوب می شود. محلولپاشی برگی به عنوان یک منبع تامین کننده مواد مغذي لازم براي گیاه استفاده می شود. محلولپاشی برگی می تواند با تغذیه بهتر، افزایش محصول با کیفیت بالاتر، افزایش مقاومت به حمله بیماریها و آفات و افزایش تحمل به خشکی را موجب شود.
تحت چه شرایطی باید از تغذیه برگی استفاده کرد؟
تحت شرایط خاصی، محلول پاشی برگی نتایج بهتري نسبت به کاربرد خاکی دارد.
✅ 1- هنگامیکه فعالیت و رشد ریشه ها به دلیل تهویه کم خاك، رطوبت بسیارپایین و یا بسیار بالاي خاك و آلودگی به بیماري نماتد و خسارت آفات و جوندگان کاهش یافته است.
✅ 2- هنگامیکه نیاز به رفع سریع کمبود مواد غذایی احساس می شود (براساس آنالیز برگ یا مشاهده اي). جذب مواد عذایی از طریق برگ خیلی سریعتر از ریشه انجام می شود. یکی از مزیتهاي تغذیه برگی، واکنش سریع گیاه به مواد غذایی بکار برده شده است. راندمان جذب موادغذایی در تغذیه برگی 8 تا 9 برابر بیشتر از هنگامی است که کاربرد خاکی صورت گرفته باشد. بنابراین هنگامیکه علائم کمبود دیده می شود، یک راه سریع اما موقت رفع کمبود، تغذیه برگی می باشد.
✅ 3- هنگامیکه دسترسی مواد غذایی در خاك کاهش یافته است. در خاکهایی که داراي شرایط خاصی مانند بالا، رطوبت بیش از حد و یا خیلی کم خاك، دماي پایین و نامتعادل بودن عناصر غذایی در خاك pH هستند، ممکن مواد غذایی در دسترس ریشه قرار نگیرند. بعنوان مثال، دسترسی عناصر میکرو در بالا کاهش پیدا می کند. در جنین شرایطی، تغذیه برگی عناصر میکرو موثرترین راه pH خاکهایی با جهت عرضه این عناصر به گیاه می باشد.
✅ 4- هنگامیکه ریشه ها قادر به جذب کافی مواد غذایی در یک مرحله بحرانی از رشد گیاه نباشند. در زمان اوج تقاضا براي مواد غذایی، تغذیه برگی می تواند به کمک جذب ریشه آمده (مخصوصا رشد مغز) و بسیار کارآمد باشد. گیاهان در مراحل مختلف رشد خود، نیازهاي غذایی متفاوتی دارند. در این مواقع کنترل تعادل موادغذایی درخاك مشکل است. تغذیه برگی در مراحل کلیدي رشد گیاه جهت افزایش کمی و کیفی محصول ضروري است.
✅ 5- هنگامیکه کیفیت بالاي محصول مد نظر باشد، تغذیه برگی در اواخر دوره رشد رویشی می تواند کیفیت محصول تولیدي را افزایش دهد.
✅ 6- هنگامیکه مقاومت به آفات و بیماریها مد نظر باشد، تغذیه برگی با مواد غذایی حاوي فسفر و پتاسیم
می تواند توسعه بیماریها را کاهش داده و افزایش کمی و کیفی محصول را به دنبال داشته باشد.
✅ 7- هنگامیکه میزان محصول زیاد و عدم تغذیه کافی و یا برگ ریزي قبل از موعد باعث کاهش گسترش و ضعف ریشه شده باشد. در چنین شرایطی در سال بعد ریشه ها قادر به جذب کافی نیازهاي غذایی گیاه نبوده و بایستی از طریق تغذیه برگی این نقیصه را جبران نمود.
زمان تغذیه برگی:
بهترین زمان جهت تغذیه برگی اوایل صبح یا نزدیک به غروب خورشید است. هنگامیکه روزنه هاي برگ باز هستند. زمانیکه رطوبت نسبی هوا در بالاترین حد قرار دارد و برگها در مرحله تورژسانسکامل هستند و سلولهاي برگ مملو از آب هستند.تشکیل شبنم بعد از تغذیه برگی در افزایش مدت زمان ورود مواد غذایی به درون برگها به دلیل حلالیت مجدد مواد غذایی موجود در شبنم روي برگها، بسیار اهمیت دارد.محلول پاشی زمانی صورت گیرد که خاك داراي رطوبت مناسب باشد، هنگامیکه برگها مملواز آب بوده و تنش آبی وجود نداشته باشد ویا آبیاري قبل از محلول پاشی انجام شده باشد. از محلول پاشی درست قبل از بارندگی به جهت جلوگیري از شسته شدن مواد غذایی خودداري کنید. بارندگیهاي ملایم و سبک چند ساعت بعد از محلول پاشی، باعث حل شدن مجدد مواد غذایی در آب باران شده و افزایش جذب را به دنبال دارد.از تغذیه برگی در ساعتهاي گرم روز خودداري شود، جذب در دماهاي بالا خیلی کم می باشد و ممکن است گیاه را با تنش و سوختگی برگها مواجه کند. تغذیه برگی در دماهاي بالاتر از 27 درجه سانتیگراد توصیه نمی شود. در هنگام شب به دلیل بسته بودن روزنه ها، جذب از طریق برگ کاهش می یابد، بنابراین محلول پاشی توصیه نمی شود. محلول پاشی بایستی در زمانی انجام گیرد که کمترین وزش باد وجود داشته باشد، مخصوصا زمانی که اندازه ذرات محلول پاشی ریز باشد که مستعد بادبردگی (دریفت) است حلالیت کامل ماده غذایی در نظر گرفته شده در آب: باید از حلالیت کامل ماده غذایی استفاده شده مطمئن شوید. در صورتیکه ماده غذایی حلالیت مناسبی را نداشته باشد، در ابتداي محلول پاشی، غلظت مواد غذایی کم بوده و کمترین اثر را خواهد داشت و در انتهاي محلول پاشی احتمال گیاه سوزي وجود خواهد داشت. کیفیت آب مورد استفاده جهت محلول پاشی: باید از آب شیرین و داراي املاح کم جهت محلول پاشی استفاده نمود.